Nằm ẩn mình bên dòng sông Ngô Đồng, làng Việt cổ Cố Viên Lầu đang lưu giữ nhiều nếp nhà xưa mang đậm nét văn hóa độc đáo và đặc trưng trong kiến trúc truyền thống Việt Nam. Cố Viên Lầu được ví như một làng quê đồng bằng Bắc Bộ thu nhỏ ở cố đô Hoa Lư.

Làng Việt Cổ Cố Viên Lầu là nơi bảo tồn và trưng bày hơn 20 nếp nhà cổ, thuộc nền văn hóa vùng đồng bằng Châu thổ sông Hồng, có niên đại từ thế kỷ XVIII – XX được làm từ các loại gỗ quý, với những đường nét chạm khắc hoa văn tinh tế, sống động, mang đầy màu sắc nghệ thuật và văn hoá truyền thống của dân tộc.

Cố Viên Lầu chính thức được phục dựng lại từ năm 1990 ở xã Ninh Hải, Hoa Lư, Ninh Bình. Khu này trước đây là một ngôi làng cổ tên là Vụng Chùa tồn tại được hơn 1000 năm dưới thời Đinh – Lê. Do chiến tranh triền miên tàn phá nên khu làng đã bị mai một dần.

Những ngôi nhà ở đây chủ yếu được dựng lên từ thời nhà Nguyễn nhưng vẫn giữ được những nét kiến trúc đặc trưng thể hiện đậm đà bản sắc văn hoá Việt Nam. Khu di tích này được ví như một phiên bản thu nhỏ của làng quê Bắc Bộ và ẩn chứa trong đó là nhiều nét văn hoá dân gian. Khu nhà cổ Cố Viên Lầu nằm bên đường đến Thái Vi và nằm cạnh bến thuyền Tam Cốc.

Các ngôi nhà cổ nằm san sát nhau, được phân thành hai kiểu nhà là khu nhà giàu và khu nhà nghèo. Khu nhà giàu đại diện cho tầng lớp quý tộc như: Chánh tổng, Lý trưởng, Chánh phó... Khu nhà nghèo thuộc tầng lớp bần cố nông, là những người phục vụ hỗ trợ cho lớp nhà giàu.

Lần đầu đến thăm Cố Viên Lầu, có lẽ bạn sẽ ngay lập tức mê mẩn cảnh sắc quá đỗi bình yên, tĩnh lặng của nơi này. Vì là công trình được phục dựng lại nên mọi thứ từ đình làng, nhà ở, cổng làng, nghênh tân hay các con đường, ngõ hẻm đều,… rất bài bản.

Nơi đây tái hiện chân thực cảnh sắc làng quê Bắc Bộ thuở xa xưa. Đó là một quần thể cộng đồng nơi người giàu – người nghèo sinh sống cùng nhau. Sự khác biệt về tầng lớp xã hội được thể hiện rõ nét qua cách xây dựng, thiết kế nhà ở.

Gần 30 năm tồn tại, Cố Viên Lâu từ lâu là địa chỉ du lịch nổi tiếng ở Ninh Bình được nhiều du khách quốc tế đến tham quan. Nơi đây, cũng là phim trường từng quay rất nhiều bộ phim nổi tiếng kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội như: Long Thành cầm giả ca; Đường đến thành Thăng Long; hay những bộ phim khác như Vợ Ba...

Hàng năm, các ngôi nhà cổ thường xuyên được tu sửa, chỉnh trang để phục vụ du khách tham quan. Không gian yên tĩnh, thanh bình của làng Việt cổ Cố Viên Lầu bên dòng sông Ngô Đồng đã làm say đắm lòng bao du khách mỗi khi đến đây để được hòa mình vào đời sống làng quê Bắc Bộ xa xưa.