Chuyên gia UOB phân tích, động lực chính dẫn đến kết quả tăng trưởng mạnh mẽ trong quý 1/2024 là hoạt động ngoại thương khi cả xuất khẩu và nhập khẩu đều tăng với tốc độ nhanh nhất kể từ năm 2021.

Ngày 1/4, Bộ phận Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu của Ngân hàng UOB đã công bố báo cáo tăng trưởng kinh tế Việt Nam quý 1/2024 với nhận định kinh tế Việt Nam năm 2024 đạt triển vọng vẫn tích cực mặc dù các rủi ro ngược vẫn còn hiện hữu.

Khởi đầu năm mới đầy hứa hẹn

Theo các chuyên gia của UOB, với việc GDP thực tế của Việt Nam tăng 5,66% so với cùng kỳ trong quý 1, kéo dài mức tăng 6,72% so với cùng kỳ trong quý 4/2023 và vượt xa mức tăng 3,41% trong quý 1/2023. Đây là kết quả quý 1 tốt nhất từ năm 2020 đến năm 2023. Kết quả khả quan vào đầu năm 2024 tạo ra tín hiệu tích cực cho thời gian còn lại của năm nay, sau một năm 2023 đầy thử thách.

Chuyên gia UOB phân tích, động lực chính dẫn đến kết quả tăng trưởng mạnh mẽ trong quý 1/2024 là hoạt động ngoại thương, với cả xuất khẩu và nhập khẩu đều tăng với tốc độ nhanh nhất kể từ năm 2021, được thúc đẩy bởi nhu cầu mạnh mẽ đối với các sản phẩm như điện tử và điện thoại. Doanh số ngành bán dẫn tăng lên kể từ giữa năm 2023 cho thấy xu hướng này có thể sẽ tiếp tục trong các quý tới.

Bất chấp xung đột Nga-Ukraine đang diễn ra và tình trạng gián đoạn vận chuyển ở Biển Đỏ, xuất khẩu hàng hóa vẫn tăng 17% so với cùng kỳ trong khi nhập khẩu tăng 13,9% trong quý 1/2024, dẫn đến thặng dư thương mại 8,08 tỷ USD. Đây là một cú lội ngược dòng mạnh mẽ sau khi cả xuất khẩu và nhập khẩu đều giảm trong hầu hết năm 2023, dẫn đến mức giảm lần lượt là 5% và 9% trong cả năm 2023.

Báo cáo của UOB cho thấy xuất khẩu hàng điện tử tăng 30% so với cùng kỳ, trong khi xuất khẩu điện thoại thông minh tăng 10% và hàng may mặc tăng 7,9% trong quý. Dựa trên dữ liệu từ tháng 1 đến tháng 2 năm 2024, Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm 28% thị phần, tiếp theo là Trung Quốc (14% thị phần), Hàn Quốc (7%) và Nhật Bản (6%). Cơ cấu này tương tự như năm 2023, với việc Mỹ chiếm 27% thị phần xuất khẩu của Việt Nam, tiếp theo là Trung Quốc (17%) và Hàn Quốc (dưới 7% tổng thị phần).

Đối với dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), nối dài đà tăng trong năm 2023, FDI tiếp tục duy trì mạnh mẽ trong quý 1 năm 2024. Dòng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đạt 6,2 tỷ USD, tăng 13,4% so với cùng kỳ năm trước ở mức 5,4 tỷ USD. Dòng vốn FDI thực hiện vào Việt Nam lên tới 4,6 tỷ USD trong quý 1, cao hơn 6% so với cùng kỳ (4,3 tỷ USD).

Chuyên gia UOB cho rằng những dữ liệu FDI này cho thấy các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tiếp tục coi Việt Nam là điểm đến đầu tư quan trọng trong trung và dài hạn, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang diễn ra quá trình tái cấu trúc. Sự gia tăng cả dòng vốn FDI thực hiện và đăng ký sẽ thúc đẩy hơn nữa các hoạt động trong nước trong những quý tới, bao gồm cả tăng trưởng việc làm và xây dựng. Sự khẳng định niềm tin và cam kết của các doanh nghiệp nước ngoài đối với đất nước trong làn sóng phi toàn cầu hóa, giảm rủi ro và chuyển dịch chuỗi cung ứng hiện nay.

Triển vọng vẫn tích cực trong năm 2024

“Với kết quả hoạt động trong quý 1/2024 đạt được như kỳ vọng của chúng tôi và là sự khởi đầu tích cực cho năm nay, chúng tôi dự báo triển vọng cho năm 2024 vẫn tích cực mặc dù các rủi ro ngược vẫn còn hiện hữu, bao gồm xung đột giữa Nga và Ukraine cũng như giữa Israel và Hamas có thể làm gián đoạn thương mại và thị trường năng lượng/hàng hóa toàn cầu,” chuyên gia UOB nhấn định.

Tuy nhiên, theo chuyên gia UOB, sự phục hồi của nhu cầu ngành bán dẫn, tăng trưởng ổn định ở Trung Quốc và khu vực cũng như khả năng nới lỏng chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương lớn trong những tháng tới sẽ hỗ trợ cho triển vọng kinh tế trong năm nay. Vì vậy UOB giữ nguyên dự báo tăng trưởng của Việt Nam ở mức 6,0% vào năm 2024, so với mục tiêu tăng trưởng từ Chính phủ là 6%-6,5%.

Cũng theo UOB, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã phản ứng nhanh chóng vào đầu năm 2023 trước những thách thức và tình trạng suy thoái kinh tế với các đợt cắt giảm lãi suất liên tiếp. Lần giảm lãi suất chính sách cuối cùng diễn ra vào tháng 6/2023, khi lãi suất tái cấp vốn được cắt giảm tổng cộng 150 điểm cơ bản, xuống còn 4,5%.

Tuy nhiên, với tốc độ hoạt động kinh tế đang được cải thiện và triển vọng tăng trưởng tốt hơn vào năm 2024, khả năng cắt giảm lãi suất tiếp theo vẫn ở mức thấp nhưng không nên loại trừ hoàn toàn. Thay vì tiếp tục hạ lãi suất với các hạn chế trong tính toán mức chặn dưới, Chính phủ đã chuyển trọng tâm sang các biện pháp phi lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế.

“Tỷ lệ lạm phát tăng nhanh gần đây có thể khiến Ngân hàng Nhà nước thận trọng hơn nữa trong bất kỳ thay đổi nào về lãi suất chính sách. Vì vậy, chúng tôi cho rằng Ngân hàng Nhà nước sẽ duy trì lãi suất tái cấp vốn ở mức hiện tại là 4,50%,” chuyên gia UOB cho biết.

Một lĩnh vực trọng tâm là tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng vốn khá mờ nhạt vào đầu năm nay, với tổng tăng trưởng tín dụng đạt 0,26% tính đến ngày 25/3, tụt lại so với tốc độ 1,99% cùng kỳ năm trước. Nhu cầu tín dụng thấp là do nhiều nguyên nhân và có thể phải cần một thời gian để trở lại trạng thái bình thường. Một yếu tố là do số lượng doanh nghiệp thoái vốn trong năm 2023.

Tuy nhiên theo chuyên gia UOB, Ngân hàng Nhà nước sẽ có thêm công cụ để triển khai quản lý thanh khoản của hệ thống. Luật Các Tổ chức tín dụng sửa đổi gần đây, có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, tạo khuôn khổ cho các khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước, bao gồm các khoản vay không lãi suất và các khoản vay không cần tài sản thế chấp, từ đó có thể hướng tới các mục tiêu chính sách cụ thể cho phép hỗ trợ các lĩnh vực quan trọng và để triển khai hoạt động thanh khoản khẩn cấp khi cần thiết, chẳng hạn như các trường hợp rút tiền hàng loạt tại ngân hàng. Điều này phản ánh cam kết và các công cụ mạnh mẽ của Chính phủ trong việc hỗ trợ các lĩnh vực quan trọng và ứng phó với các tình huống khẩn cấp.